Πώς να πούμε ‘όχι’ σε ένα παιδί χωρίς… υπερβολικές αντιδράσεις

Ο πιο εύκολος τρόπος να πούμε όχι σε ένα παιδί είναι απλώς να του πούμε.. ‘όχι.’ Ρητά, χωρίς πολλές κουβέντες και χωρίς να δίνουμε περιθώρια για συζήτηση. Όσοι έχουν μικρά παιδιά ξέρουν καλά ότι αυτά έχουν συχνά ..γαϊδουρινή υπομονή. Είναι ικανά να ζητήσουν κάτι 100 φορές με την ελπίδα να πετύχουν αυτό που θέλουν. Καμιά φορά ενδίδουμε στις απαιτήσεις τους μόνο και μόνο για να τα ξεφορτωθούμε και να αποφύγουμε τη γκρίνια. Όσο όμως πιο κάθετοι είμαστε όταν λέμε όχι, και όσο λιγότερο το συζητήσουμε μετά, τόσο περισσότερο ξέρει και το παιδί ότι το όχι μας σημαίνει όχι, και δεν έχει κανένα περιθώριο να μας ‘λυγίσει.’

Εννοείται πως θα πρέπει να το σκεφτούμε καλά πριν πούμε όχι. Είναι άσκοπο να λέμε όχι στο κάθετί και δεν είναι και απαραίτητο πάντα. Τα πολλά ‘όχι’ κουράζουν και δεν γίνονται σεβαστά μετά από λίγο. Όταν όμως υπάρχει σοβαρός λόγος για να μην επιτρέψουμε κάτι στο παιδί, τότε θα πρέπει να είμαστε ξεκάθαροι και να παραμένουμε σταθεροί στη θέση μας.

Όταν το παιδί επιχειρήσει να ανοίξει την κουβέντα για να μας αλλάξει γνώμη, εμείς θα πρέπει να αποφύγουμε να πέσουμε στην παγίδα να συνεχίσουμε τη συζήτηση. Μετά από την επεξήγηση του βασικού λόγου που του είπαμε όχι, μπορούμε απλώς ευγενικά να αγνοήσουμε οποιοδήποτε άλλο σχόλιο.

Αν το παιδί αντιδράσει υπερβολικά και βάλει τις φωνές ή μας απειλήσει με κάτι, εμείς απλά το αφήνουμε να ξεσπάσει και περιμένουμε να περάσει η μπόρα. Σε λίγη ώρα το παιδί θα το δεχτεί. Αν ξέρει ότι δεν αλλάζουμε γνώμη εύκολα, θα μάθει να δέχεται πολύ πιο εύκολα το ‘όχι χωρίς διαπραγματεύσεις και να προχωράει παρακάτω. Έτσι, θα είναι πολύ πιο εύκολο για εμάς να λέμε όχι εκεί που πρέπει, αλλά και για το παιδί, που θα γλιτώσει από περιττή απογοήτευση, στενοχώρια, κλάματα και άλλα σχετικά.

Αν δεν το έχει συνηθίσει, τις πρώτες φορές μπορεί να είναι δύσκολο, ή οι αντιδράσεις του να γίνουν ακόμα και επικίνδυνες (να πετάει αντικείμενα, να μας χτυπάει, να χτυπάει ένα αδερφάκι κτλ.). Σε αυτή την περίπτωση μένουμε κοντά του, απομακρύνουμε ή του παίρνουμε από το χέρι οποιοδήποτε αντικείμενο σκοπεύει να πετάξει, ή του κρατάμε τα χέρια σφιχτά αν αρχίσει να μας χτυπάει ή να χτυπάει άλλους.

Το ελαστικό ‘όχι’ ή το μη αποτελεσματικο ‘όχι’

• Μαμά! Μπαμπά! Θέλω να φάω σοκολάτα.
• Όχι τώρα σοκολάτα, έφαγες το πρωί και σε λίγο θα φάμε φαγητό.
• Μα δε πεινάω, θέλω μόνο σοκολάτα. Δε θέλω να φάω κάτι άλλο.
• Όχι, θα κόψεις την όρεξή σου και μετά δεν θα φας.
• Μα σου είπα, δε θέλω να φάω.
• Δε μπορούμε να μην τρώμε φαγητό και να τρώμε μόνο σοκολάτες.
• Γιατί, αφού εμένα οι σοκολάτες μου αρέσουν!
• Κι εμένα μου αρέσουν οι σοκολάτες, αλλά έχουν πολλή ζάχαρη.
• Δε μπορώ να φάω έστω λίγη;
• Όχι είπαμε.

[Μετά από λίγο]

• Μαμά! Θέλω να φάω σοκολάτα.

Και πάλι από την αρχή.

[Στο τέλος, μετά από αρκετή γκρίνια]

• Μα δε μπορώ να φάω μόνο λίγη;
• Εντάξει, φάε λίγη και έλα να καθίσουμε για φαγητό.*

Ή

• Όχι δε θα φας σοκολάτα τώρα!

[Φωνές, κλάματα, ουρλιαχτά κτλ.]

*Ακόμα και αν ανοίξουμε τη συζήτηση, το χειρότερο που μπορούμε να κάνουμε είναι να ενδώσουμε στο τέλος, γιατί έτσι δίνουμε την εντύπωση στο παιδί ότι μπορεί να μας λυγίζει σε οτιδήποτε θελήσει αρκεί να επιμείνει αρκετά.

Όσο πιο σταθεροί είμαστε στο όχι μας, κάθε φορά που το λέμε, τόσο μικρότερη θα είναι η αντίδραση του παιδιού, έως και μηδενική. Αυτό προϋποθέτει ότι το όχι δεν το λέμε ‘ελαφριά,’ αλλά μόνο σε αυτά που πραγματικά θέλουμε να απαγορεύσουμε στο παιδί.

Αν μερικές φορές δεν είμαστε σίγουροι αν θέλουμε να πούμε ναι ή όχι σε ένα αίτημα του παιδιού, μπορούμε απλώς να κερδίσουμε λίγο χρόνο για να το σκεφτούμε λέγοντας:

• Μαμά! Θέλω να φάω σοκολάτα.
• Χμμ.. ένα λεπτό να το σκεφτώ λίγο.

[Και μετά από λίγο]

• Εντάξει, φάε λίγη.

ή

• Όχι, έφαγες το πρωί, φτάνει.