11 Δεκεμβρίου 2023
Πώς να βοηθήσεις το παιδί σου να ηρεμήσει όταν θυμώνει
Ανάγνωση σε 3,5′
Όταν τα παιδιά μας θυμώνουν, οι περισσότεροι γονείς δυσκολευόμαστε.
Γιατί συμβαίνει αυτό;
Το πιθανότερο είναι πως δε μάς δυσκολεύει ο θυμός του παιδιού μας αυτός καθαυτός, αλλά το γεγονός ότι μάς κάνει εμάς να θυμώνουμε.
Όταν θυμώνουμε, ο εγκέφαλός μας μπαίνει σε κατάσταση μάχης ή φυγής, το εσωτερικό μας σύστημα συναγερμού ενεργοποιείται και ξαφνικά, το παιδί μας μοιάζει με τον εχθρό. Νιώθουμε στιγμιαία ότι πρέπει να κάνουμε κάτι αμέσως για να ελέγξουμε την κατάσταση προκειμένου να μην ξεφύγει και τα πράγματα χειροτερέψουν.
Αν όμως το σκεφτούμε καλά, τις περισσότερες φορές, δεν υπάρχει κανένας πραγματικός κίνδυνος.
Αν ξεσπάσουμε και φωνάξουμε, τα πράγματα θα χειροτερέψουν στα σίγουρα. Το παιδί θα θυμώσει περισσότερο, το ίδιο κι εμείς.
Τί πρέπει λοιπόν να κάνουμε τη στιγμή που το παιδί μας θυμώνει;
Το πρώτο πράγμα είναι να προσπαθήσουμε να μην το πάρουμε προσωπικά. Το παιδί θυμώνει επειδή δεν μπορεί να έχει αυτό που θέλει ή επειδή τα πράγματα δεν ήρθαν όπως τα περίμενε, και συχνά, νιώθει σαν να είναι το τέλος του κόσμου.
Μπορεί να μάς επιτεθεί, να μάς χτυπήσει, να μάς πληγώσει με τα λόγια του. Αυτό δε σημαίνει ότι σταμάτησε να μάς αγαπάει. Απλώς, προσπαθεί να μάς δείξει πόσο απογοητευμένο και στενοχωρημένο είναι.
Το δεύτερο, είναι να προσπαθήσουμε να παραμείνουμε ήρεμοι έτσι ώστε να παραδειγματισουμε και το παιδί με τη συμπεριφορά μας. Αυτό είναι ένα από τα πιο δύσκολα πράγματα που καλούμαστε να κάνουμε οι γονείς, ίσως επειδή δεν το μάθαμε κι εμείς ποτέ σαν παιδιά.
Αμέσως μετά, είναι σημαντικό να επιχειρήσουμε να αποκλιμακώσουμε την ένταση και τον θυμό του παιδιού. Πώς το κάνουμε αυτό; Με το να αναγνωρίσουμε τα συναισθήματά του, με το να δούμε τα πράγματα από τη δική του θέση. Με το να του δείξουμε ότι καταλαβαίνουμε γιατί θύμωσε και ξεσπάει και το συναισθανόμαστε.
Στιγμιαία, μπορεί το παιδί να θυμώσει ακόμα περισσότερο, όσο όμως κρατάμε τη στάση μας και συνεχίζουμε να του μιλάμε ήρεμα και να αναγνωρίζουμε την οπτική του και τη δυσκολία του με τα λόγια μας, τόσο θα αρχίσει και το παιδί να ηρεμεί και να μπορεί να διαχειριστεί τον θυμό του.
Τώρα, τα πραγματικά συναισθήματα που βρίσκονται κάτω από τον θυμό θα αρχίσουν να βγαίνουν στην επιφάνεια, και μπορεί να κλάψει. Ο θυμός είναι συνήθως η έκφραση βαθύτερων συναισθημάτων όπως η θλίψη, η απογοήτευση, ο φόβος. Αν κλάψει, το κλάμα θα βοηθήσει το παιδί να αποβάλλει την ένταση και να διαχειριστεί αυτά τα δύσκολα συναισθήματα που το ταλαιπωρούν, πάντα με τη βοήθειά μας.
Και τί ξέρουμε για τα δύσκολα συναισθήματα; Ότι όταν αυτά έχουν την ευκαιρία να εκφραστούν, να εισακουστούν, όταν έχουμε την ευκαιρία να τα νιώσουμε στο σύνολό τους, τότε εξαφανίζονται.
Αυτός είναι ο τρόπος που τα παιδιά μαθαίνουν από εμάς να διαχειρίζονται τον θυμό τους και σιγά σιγά, με τον καιρό, αποκτούν όλο και μεγαλύτερη αυτο–κυριαρχία.
Αν τώρα απαντήσουμε στο θυμό του παιδιού με θυμό, δυστυχώς, του μαθαίνουμε ότι ο θυμός δεν είναι ένα αποδεκτό συναίσθημα. Επίσης, το παιδί είναι πιθανό να θυμώσει ακόμα περισσότερο και τα πράγματα να χειροτερέψουν. Αν ξεσπάσουμε και φοβηθεί, θα καταχωνιάσει τα δύσκολα συναισθήματά του χωρίς να τα έχει διαχειριστεί, και αυτά θα έρθουν στην επιφάνεια αργότερα ανεπεξέργαστα, με τη μορφή κακής συμπεριφοράς. Αν βιώνει σε χρόνια βάση μία τέτοια κατάσταση, η ίδια η ψυχική του υγεία μπορεί να επηρεαστεί.
Όταν το παιδί μάς χτυπάει
Αν το παιδί επιχειρήσει να μάς χτυπήσει ή να χρησιμοποιήσει άλλες μορφές φυσικής βίας, εννοείται πως θα βάλουμε ένα ξεκάθαρο όριο λέγοντάς του ότι αυτό δεν είναι αποδεκτό. Μπορούμε να απομακρυνθούμε από το παιδί, ή αν δεν μπορούμε, να του κρατήσουμε τα χέρια. Κρατάμε μόνο για να αποτρέψουμε τα χτυπήματα και σε καμία περίπτωση δεν πονάμε το παιδί κρατώντας το.
Πείτε αυτό:
Βλέπω πόσο θυμωμένη είσαι αγάπη μου αλλά δε χτυπάμε! Τα χτυπήματα πονάνε. Όχι χτυπήματα. Μπορείς να χτυπήσεις τα πόδια σου στο πάτωμα ή να χτυπήσεις τα μαξιλάρια αν θέλεις. Είμαι ακριβώς εδώ όταν χρειαστεις μία αγκαλιά. Είσαι ασφαλής
Όταν το παιδί μάς επιτίθεται λεκτικά
Ξεκάθαρο όριο βάζουμε και στις λεκτικές επιθέσεις. Όσο πιο σκληρά λόγια διαλέγει τόσο πιο πολύ ένταση έχει το συναίσθημα που βιώνει
Πείτε αυτό:
Πώ πω! Θύμωσες τόσο πολύ, που μου είπες το χειρότερο πράγμα που μπορούσες να σκεφτείς ε; Το βλέπω αγάπη μου, βλέπω πόσο θυμωμένος είσαι, αλλά δε λέμε άσχημα πράγματα ο ένας στον άλλον, οι άσχημες λέξεις πληγώνουν. Να ξέρεις ότι δε χρειάζεται ποτέ να υψώσεις τη φωνή σου ή να μου πεις κάτι άσχημο για να μου δείξεις πόσο θύμωσες. Είμαι ακριβώς δίπλα σου και καταλαβαίνω.
Απλώς, πριν μιλήσουμε στο παιδί για τον τόνο του ή την λεκτική του επιλογή, πρέπει να έχει ηρεμήσει. Τη στιγμή της έντασης δεν έχει νόημα να το κάνουμε, δε θα έχει αποτέλεσμα. Τη στιγμή της έντασης παραδειγματίζουμε με το να είμαστε εμείς ήρεμοι και αναγνωρίζουμε τα συναισθήματά του. Όταν όμως το παιδί έχει ηρεμήσει, τότε είναι σε θέση να μάς ακούσει.
Υπάρχει κίνδυνος το παιδί μας να γίνει μαλθακό αν το αντιμετωπίζουμε έτσι;
Όχι, αντιθέτως. Του δίνουμε χώρο να εκφράσει την απογοήτευσή του, να επεξεργαστεί τα δύσκολα συναισθήματά του και να τα ξεπεράσει. Αυτό το ενδυναμώνει και το κάνει όλο και πιο ικανό να αντιμετωπίζει τις απογοητεύσεις, από τις οποίες είναι γεμάτη η ζωή. Τώρα που είναι μικρό, έχει κοντά του εμάς για να πορευτεί και να χειριστεί το πρόβλημά του. Αργότερα που δε θα μάς έχει, η αυτοκυριαρχία και ο έλεγχος των συναισθημάτων του, η επεξεργασία των δύσκολων συναισθημάτων του και η υπερπήδηση των δυσκολιών, θα τού έχουν γίνει δεύτερη φύση.
Την επόμενη φορά που το παιδί σας θυμώσει λοιπόν, δοκιμάστε το:
- Μην το πάρετε προσωπικά
- Παραδειγματίστε το παιδί παραμένοντας ήρεμοι
- Επιδιώξτε την αποκλιμάκωση
- Αναγνωρίστε τα συναισθήματά του, δείτε τα πράγματα από τη δική του θέση
- Αφήστε το να κλάψει αν θέλει, πάρτε το αγκαλιά
Μπορεί να μην πήρε αυτό που θέλει (παγωτό, βόλτα, τάμπλετ κ.ο.κ.), αλλά πήρε κάτι πολύ καλύτερο – έναν γονιό που το καταλαβαίνει. Οποιαδήποτε απογοήτευση ξεπερνιέται αν έχουμε κάποιον στο πλευρό μας που θα μάς δώσει τη δύναμη να συνεχίσουμε.