Πώς να βάζουμε όρια στα παιδιά μας που να… τηρούνται!

Αν προσπαθήσουμε να πούμε στο παιδί μας να κάνει κάτι που δεν θέλει να κάνει, πχ. να φύγουμε από την παιδική χαρά, ή να πλύνει τα δόντια του, κάθε παιδί, από το πιο μικρό έως το πιο μεγάλο, θα αντιδράσει. Ασχολείται με κάτι που του αρέσει κι εμείς του επιβάλουμε να το σταματήσει και να κάνει κάτι που ΠΡΕΠΕΙ να γίνει. Αν προσπαθήσουμε να επιβάλουμε το όριο με φωνές, απειλές ή τιμωρία, το παιδί επαναστατεί μέσα του και αντιστέκεται σθεναρά στην πίεση και στην στάση μας. Με την απόπειρά μας για επιβολή, το μόνο που καταφέρνουμε είναι να κατευθύνουμε τη σκέψη του παιδιού στο πόσο άδικο είναι αυτό που ζει και το βάζουμε άθελά μας στη διαδικασία να σκεφτεί πώς θα μάς εκδικηθεί. Είναι σχεδόν σίγουρο πως αυτός ο τρόπος θα μας γυρίσει μπούμερανγκ. Γιατί το παιδί είναι ειδήμων στο να βρίσκει τρόπους να εκδικηθεί.. όπως θα παραδεχόταν οποιοσδήποτε γονιός που έχει βρεθεί ποτέ σε τέλμα.

Αν από την άλλη προσπαθήσουμε να συνδεθούμε με το παιδί πριν θέσουμε το όριο, το παιδί είναι πολύ πιο πιθανό να συνεργαστεί. Γιατί; Γιατί αυτό που θέλει, είναι να καταλάβουμε πόσο μεγάλη θυσία είναι για το ίδιο το παιδί να κάνει αυτό που του ζητάμε.. ή πόσο δύσκολο του είναι.

Πριν λοιπόν πούμε στο παιδί τί πρέπει να κάνει ή τί δεν πρέπει να κάνει, μπορούμε να του δείξουμε πως καταλαβαίνουμε την πλευρά του. Να δείξουμε ενσυναίσθηση.

‘Το καταλαβαίνω ότι θέλεις πολύ το παιχνίδι που έχει η αδερφή σου και δε μπορείς να περιμένεις για να το πάρεις… πράγματι… είναι τέλειο παιχνίδι, όμως, δεν αρπάζουμε! Μπορείς να της το ζητήσεις ευγενικά και όταν τελειώσει, θα σου το δώσει.’

‘Βλέπω πόσο θέλεις αυτό το γλυκό αγάπη μου.. αλλά το βράδυ δεν τρώμε γλυκά. Στοιχηματίζω ότι όταν μεγαλώσεις θα τρως γλυκό ό,τι ώρα θες! Θα μου δείξεις τον πύργο που έχτιζες τόση ώρα;’

‘Φαίνεται πραγματικά διασκεδαστικό αυτό που κάνεις! Πρέπει όμως να πλύνουμε τα δοντάκια τώρα γιατί πέρασε η ώρα. Και μετά μπορούμε να πούμε ένα παραμύθι.’

Επομένως,

• Δείχνουμε στο παιδί ότι καταλαβαίνουμε την πλευρά του, φερόμαστε με γλυκύτητα
• Λέμε ποιό είναι το όριο
• Λέμε στο παιδί τί ΜΠΟΡΕΙ να κάνει

Κάποια πράγματα που μπορούν να μας βοηθήσουν

1. Αν έχουμε την ευκαιρία να κάνουμε το παιδί να ονειρευτεί αυτό που θα ήθελε εκείνη τη στιγμή και δε μπορεί να έχει, όπως στο δεύτερο παράδειγμα, (Στοιχηματίζω ότι όταν μεγαλώσεις θα τρως γλυκό ό,τι ώρα θες!) το παιδί νιώθει ότι το καταλαβαίνουμε ακόμα περισσότερο. Και.. δεν είναι ωραίο να ξέρεις ότι κάποια μέρα θα έχεις εσύ τον έλεγχο της ζωής σου και όχι κάποιον πάνω από το κεφάλι σου που θα σου λέει τί να κάνεις;
2. Επίσης, ειδικά στα μικρά παιδιά μπορούμε να προσφέρουμε προειδοποιήσεις πριν χρειαστεί να κάνουν κάτι που δεν θέλουν. Μία δύο προειδοποιήσεις, στο μισάωρο, στο δεκάλεπτο, τα βοηθούν να διαχειριστούν καλύτερα την κατάσταση.
3. Στα μικρά παιδιά πάλι, βοηθάει πολύ, αν έχουμε τη δυνατότητα, να τα δελεάσουμε με ένα παιχνίδι μαζί μας. Αν πρέπει να κλείσουν το παιδικό που βλέπουν για παράδειγμα, μπορούμε να τους προτείνουμε μόλις το κλείσουν να παίξουμε κάτι μαζί, έστω για 10′. Δύσκολα ένα μικρό παιδί θα απορρίψει μία τέτοια πρόταση.
4. Ένας από τους καλύτερους τρόπους να σπάσουμε την ένταση όταν το παιδί μας ζορίζεται, είναι με παιχνιδιάρικη διάθεση, να το γυρίσουμε στο αστείο: πχ.: ‘Ποιό παιδάκι έχει μαύρα δοντάκια; Για να δω! Πώ πώ, καλέ δε βλέπω τίποτα εδώ μέσα! Έλα οδοντόβουρτσα να δούμε τί θα κάνουμε γιατί η κατάσταση μοιάζει απελπιστική! Να φέρω ένα φακό;’ Και άλλα ανάλογα που διασκεδάζουν αφάνταστα τα παιδιά και αλλάζουν το κλίμα στο λεπτό. Αν καταφέρουμε να κάνουμε το παιδί μας να γελάσει, το βοηθάμε να αποβάλει το άγχος και την ένταση και να ηρεμήσει, γιατί το γέλιο έχει αυτή τη μαγική ιδιότητα.

Οι στιγμές που τα παιδιά μας δυσκολεύονται περισσότερο, είναι ιδανικές ευκαιρίες για σύνδεση. Τί γίνεται όμως αν το παιδί δεν αποδεχτεί το όριό μας και μάς αγνοήσει;

Αν πούμε στο παιδί μας ότι για παράδειγμα δε μπορεί να παίξει με τη μπάλα στο σαλόνι και μας αγνοήσει, τότε… τί; Σε αυτή την περίπτωση, θα πρέπει απλώς… να του πάρουμε τη μπάλα. ‘Αγάπη μου, βλέπω πόσο σου αρέσει να παίζεις μπάλα και είσαι πραγματικά καλή!, αλλά το σαλόνι δεν είναι το κατάλληλο τερέν! Μπορείς να βγεις έξω να παίξεις, ή να παίξεις με κάτι άλλο. Έλα να δούμε μήπως βρούμε κάποια ιδέα μαζί.’ Η απομάκρυνση της μπάλας δεν είναι τιμωρία αν την πάρουμε από τα χεράκια του παιδιού χωρίς προκλητικά σχόλια και φωνές. Όμως, είναι το όριό μας και αυτό θα πρέπει το παιδί να το σεβαστεί.

Αν δεν μείνουμε σταθεροί στο όριό μας, μαθαίνουμε στο παιδί ότι μπορεί να μάς αγνοεί. Ή ότι μπορεί να μάς αγνοεί μέχρι να βάλουμε τις φωνές. Γι’αυτό πρέπει,

• να επιλέγουμε τα όρια που θα θέσουμε με προσοχή
• να τα επιβάλουμε με φιλικό τρόπο και
• να μένουμε σταθεροί σε αυτά.

Μία φορά φτάνει. Μετά, προχωράμε σε ενέργειες. Με τον καιρό τα παιδιά θα καταλάβουν ότι όταν λέμε κάτι, το εννοούμε. Ένα παιδί που έχει μάθει να το σέβονται όταν του ζητούν να κάνει κάτι, συνεργάζεται πολύ ευκολότερα. Όρια μπορούμε να βάλουμε ακόμα και σε ένα μωρό, όχι τόσο με τα λόγια όσο με τις πράξεις μας. Αλλά και σε έναν έφηβο αν τα όριά μας είναι λογικά και επικοινωνούνται με σεβασμό.

Όσο και αν οριοθετούμε με σεβασμό και δείχνουμε ενσυναίσθηση, αυτό δεν σημαίνει ότι το παιδί μας θα ακολουθεί με χαμόγελο και χωρίς αντιδράσεις την γραμμή μας. Θα συναντήσουμε καί απογοήτευση, καί κλάματα, φωνές, ξεσπάσματα ή άλλες μορφές αντίδρασης. Είναι απόλυτα φυσιολογικό. Τα παιδιά πρέπει να έχουν την ευκαιρία να εκφράσουν την απογοήτευσή τους για κάτι που δεν θέλουν να κάνουν. Μείνετε ψύχραιμοι και προσπαθήστε να μην παρεκτραπείτε. Αν εσείς πιστεύετε ότι είστε στο σωστό δρόμο και επιμείνετε στη φιλική στάση σας κάθε φορά που θέτετε ένα όριο, θα δείτε ότι με τον καιρό το παιδί σας θα δέχεται ευκολότερα την κατεύθυνσή σας. Και η δουλειά σας ως γονιός θα γίνει πολύ ευκολότερη επίσης!

Όλοι μεγαλώσαμε με όρια. Προσπαθήστε να θυμηθείτε στη δική σας παιδική ζωή πώς επιβάλλονταν τα όρια και πώς αντιδρούσατε. Πότε είχατε τη διάθεση να συνεργαστείτε και πότε όχι; Φέρνατε αντίρρηση στους μεγαλύτερους ή υπακούατε; Τί θα θέλατε εσείς για το παιδί σας;